İSLAM DOĞRU/CAN HASASU - ABD’nin başkenti Washington’da Ahıska Türklerinin sürgün edilişinin 80. yılı dolayısıyla anma programı düzenlendi.
Ahıska Türk Amerikan Toplum Merkezi’nin Jamestown Vakfı ile birlikte 3 panelden oluşan bir konferans şeklinde düzenlediği, çok sayıda akademisyen, siyasetçi, sivil toplum örgütü temsilcisi ve Ahıska kökenli vatandaşların katıldığı programda, 80 yıldır sürgün hayatı yaşayan Ahıskalıların sorunları görüşüldü.
Ahıska Türk Amerikan Toplum Merkezi Başkanı İslam Shakbandarov, AA’ya yaptığı açıklamada, ABD’nin kalbi olan başkentte böyle bir programı gerçekleştirmenin çok önemli olduğunu, özellikle gençlerin büyük katılım göstermesinden dolayı gurur duyduklarını söyledi.
Shakbandarov, Ahıska toplumunun Sovyetler Birliği topraklarındaki yaşayışı, sürgünü, ABD’ye gelişi konferansta detaylı şekilde ele alındığını belirterek, şunları kaydetti:
"Sürgünün üzerinden 80 yıl geçti. Bu acı sürgünün canlı şahitleri az kaldı. Biz buna soykırım diyoruz. Çünkü 100 bin Ahıskalıyı bir gecede evlerinden, yurtlarından, ata topraklarından ettiler. Eli silah tutanlar Rus ordusunda cephede Sovyetler Birliğini korumak için can verirken, geride kalan yaşlı, çocuk, kadın herkes bir gecede hayvan vagonlarına yüklenerek 45 günlük sürgüne tabi tutuldular."
Sürgün esnasında yaklaşık 20 bin Ahıska Türkünün can verdiğini, askere giden 20 bin Ahıska gencinden de 14 binin geri dönmediğini aktaran Shakbandarov, "Bütün bunların haykırılması, Ahıskalıların seslerini duyurması çok önemli. 80 yıl geçmesine rağmen Gürcistan, Ahıska Türklerinin geri dönüş haklarını hala iade etmiyor. Gürcistan hızlıca Rusyalaşıyor." ifadelerini kullandı.
Shakbandarov, Türkiye’nin Ahıska Türklerinin sorunlarının çözümü için ABD’nin ve Batı ülkelerinin de ortak edilmesi gerektiğini vurgulayarak, bu konferansın ana amaçlarından birinin de bu olduğunu ifade etti.
-"Ahıskalılar başarılı bir toplum oldular"
Güney California Üniversitesi’nde insan hakları üzerine dersler veren aynı zamanda insan hakları avukatı olan Steve Swarlo da, Ahıska Türkleri toplumu ile 25 yıldır birlikte çalıştığını belirterek, bu toplumun eski Rusya topraklarında her gün ayrımcılığa ve kovuşturmalara uğradığını hatırlattı.
Swarlo, ABD’nin 2004 yılında Ahıskalılara topraklarını açtığını belirterek, "1944’te (eski Sovyetler Birliği lideri Josef) Stalin’in bu toplumu sürgün etmesi, onları birbiri ile daha fazla dayanışmaya, hayatta kalmak için daha fazla mücadeleye itti ve sonunda başarılı bir toplum oldular." diye konuştu.
Ahiska Türklerinin Sovyetler Birliği sırasında ve sonrasında defalarca sürgün edilmesinin karmaşık bir tarih oluşturduğunu belirten Swarlo, bu programın Ahıskalıların tarihine ışık tuttuğunu kaydetti ve "Bugünkü program Ahıska tarihini korumak ve aynı zamanda toplumun geleceğini de planlamak için çok önemli." dedi.
Konferansa katılan Ahıska kökenli göçmenlik avukatı Nazly Mamedova da ABD nüfusunun Ahıska Türkleri hakkında çok fazla bilgisi olmadığını düşündüğünü, toplumu bilgilendirmek ve eğitmek için daha fazlasının yapılması gerektiğini belirtti.
Mamedova, "Ohia’da yerel toplum Ahiska Türklerinin çalışmalarından dolayı bizi biliyor, hatta Ahıska Türklerinin yaşadıkları şehirleri yeniden imar etmesinden dolayı minnettarlar. Ancak bizim yine ABD’nin ve Batı’nın Ahıska Türklerinin geçirdiği zorlukları bilmesine ihtiyacımız var." diye konuştu.
Sadece ABD ve Batının değil, özelikle Türk toplumlarının da Ahıska Türklerinin mücadelesine destek olması gerektiğinin altını çizen Mamedova, "Çünkü Türk dünyası çok büyük ve birbirine desteklemeye ihtiyacı var." dedi.
Jamestown Vakfı Başkanı Peter Mattis de, bir Amerikalı olarak Ahıska toplumunun yaşadığı trajedilere üzüldüğünü ve ABD’ye yerleşmelerinden dolayı memnun olduğunu belirterek, "Ahıskalılar, Stalin yönetimi tarafından toplu şekilde sürgüne zorlanarak çok zor dönemler geçirdiler." ifadesini kullandı.
Mattis, Ahıskalıların sürgününün hangi dönemde olursa olsun temel olarak Rusya devletinin gerçek yüzünü gösterdiğine işaret ederek, tüm bu yaşanan acılardan ders alınması gerektiğini söyledi.
- 14 Kasım 1944 Ahıska Sürgünü
Ahıska Türkleri, 14 Kasım 1944'te Sovyetler Birliği döneminin lideri Josef Stalin tarafından bugünkü Gürcistan sınırları içinde olan Ahıska bölgesinden Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan topraklarına sürülmüştü.
Sürgün sırasında açlık ve hastalıktan dolayı 17 bin civarında kişi yaşamını yitirmişti. Ahıskalı Türkleri, 12 yıl boyunca Orta Asya'da sıkı yönetim rejimi altında tutulmuştu.
Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra arşivlerde, sürgünün, Stalin'in Karadeniz kıyılarını Türklerden temizleme operasyonunun bir parçası olduğu ortaya çıkmıştı.
Dünya genelinde başta Türkiye olmak üzere Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Azerbaycan, Gürcistan, Ukrayna, Rusya Federasyonu ve ABD'de yaşayan Ahıska Türklerin sayısı 500 bin olarak tahmin ediliyor.