TBMM (AA) - Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türk Lirası cinsi borçlanmaya ağırlık vererek, borç stokunun yapısını döviz kuru şoklarına karşı daha güçlü hale getirdiklerini belirterek, "2001 yılındaki stok yapısı sürdürülüyor olsaydı, TL'nin yüzde 5 değer kaybı borç stokunu 1,6 puan arttıracakken, mevcut yapıda bu artış yalnızca 0,7 puanda kalmıştır." dedi.
Albayrak, TBMM Genel Kurulunda, bakanlığı ve bağlı kurumlarının 2019 yılı bütçeleri üzerinde yaptığı konuşmada, kayıt dışı ekonomiyle etkin mücadeleye devam ettiklerini söyledi.
Hükümetleri döneminde kayıt dışı ekonominin azaltılması için planlı mücadele yürüterek, bu çerçeveyi daha da genişletmeye devam edeceklerini belirten Albayrak, bu kapsamda, geçen dönemde hazırladıkları üç eylem planını uyguladıklarını ve olumlu neticelerini aldıklarını ifade etti.
Albayrak, 2002 yılında yüzde 32,4 olan kayıt dışı ekonominin GSYH’ye oranını 2016 yılında yüzde 26,8’e, kayıt dışı istihdam oranını ise 2002'deki yüzde 52,1 seviyesinden 2017 yılı sonu itibarıyla yüzde 33,9’a indirdiklerini kaydetti.
Yeni bir vergi veri analiz merkezi kurma çalışması başlattıklarını anlatan Albayrak, "Mükelleflerin uyum düzeyinin artırılması, uyumsuz mükelleflerin uyumlu mükellefler aleyhine oluşturacağı haksız rekabetin önlenmesi, kayıtlı ekonominin teşvik edilmesi amacıyla yeni bir vergi veri ve risk analiz merkezi kuruyoruz." diye konuştu.
Berat Albayrak, defter beyan sistemini uygulamaya geçirdiklerini, bu kapsamda yaklaşık 2,1 milyon mükellefin gelir ve gider kayıtlarının portal üzerinden elektronik ortamda tutulmasını hedeflediklerini söyledi. 2014-2018 döneminde yaklaşık 247 bin mükellef nezdinde vergi incelemesi yaptıklarını dile getiren Albayrak, bu incelemeler neticesinde düzenlenen raporlarda yaklaşık 39 milyar TL vergi tarhiyatı ve buna bağlı olarak 83 milyar TL ceza kesilmesini önerdiklerini aktardı.
Çiftçi, esnaf, KOBİ ve girişimcilere sağlanan destekler noktasında çok önemli adımlar attıklarını vurgulayan Albayrak, "Kasım ayı itibarıyla Ziraat Bankasınca kullandırılan düşük faizli kredi bakiyesi 46 milyar TL'ye, Tarım Kredi Kooperatiflerince kullandırılan düşük faizli kredi bakiyesi ise yaklaşık 5 milyar TL'ye ulaşmıştır. 2018 yılı Kasım ayı itibarıyla söz konusu uygulamadan yaklaşık 866 bin üretici faydalanmaktadır. Bu çerçevede, 2004 yılında 205 bin üreticiye 700 milyon TL olarak verilmeye başlanan bu destek, 2018'de 51 milyar TL'lik bakiyeye yükselmiş ve 866 bin çiftçimiz bundan faydalanmıştır." bilgisini paylaştı.
Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, 2018 yılında, doğal afetler ve terör olayları nedeniyle zarar gören üreticilerin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan düşük faizli tarımsal kredi borçlarının bir yıl süreyle ertelendiğini anımsattı.
2018 yılında Hatay ile Kilis illeri ve ilçelerinde yaşanan terör olayları nedeniyle zarar gören esnaf ve sanatkarların Halk Bankasına olan borçlarının da bir yıl süre ile ertelendiğini anlatan Albayrak, kasım ayı itibarıyla bu kapsamda kullandırılan esnaf kredilerinin bakiyesinin 30,9 milyar TL olarak gerçekleştiğini bildirdi.
- "KİT'lerde stratejik yönetim anlayışı"
Berat Albayrak, KİT'lerde yetkilendirmeyi, hesap verebilirliği, şeffaflığı, karar alma süreçlerinde etkinliği ve performansa dayalı yönetimi esas alan stratejik yönetim anlayışının yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini belirtti.
KİT'lere yapılan sermaye transferi tutarının 2017'de 4,4 milyar TL olarak gerçekleştiğini dile getiren Albayrak, bu tutarın 2018'de 6,2 milyar TL, 2019'da ise 6,9 milyar TL olmasının programlandığını ifade etti.
Albayrak, Hazine garantili kredilerden üstlenim oranını düşük seviyelere çektiklerine işaret ederek, "Hazine garantili dış borç stoku 2018 yılı ekim ayı sonu itibarıyla 13,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Hazine garantili kredilerden üstlenim oranı, tarihi düşük seviyelerde seyretmektedir. 2002 yılında Hazine garantili kredilerden üstlenim oranı yüzde 51,9 iken, 2018 yılı ekim ayı sonu itibarıyla bu oran yüzde 1’e düşmüştür." ifadesini kullandı.
Hazine alacak stokunun 2018 yılı ekim ayı sonu itibarıyla 19 milyar lira olarak gerçekleştiğine işaret eden Albayrak, "2002'de yüzde 72,1 olan ülkemizin Avrupa Birliği Tanımlı Genel Yönetim Borç Stokunun GSYH’ye oranı, 2018 yılı ikinci çeyrek sonu itibarıyla yüzde 29,2 olarak gerçekleşmiştir. Yeni Ekonomik Programa (YEP) göre, söz konusu oranın 2018, 2019, 2020 ve 2021 yılları sonu itibarıyla sırasıyla yüzde 31,1, yüzde 28,5, yüzde 28,2 ve yüzde 27,2 seviyelerinde aşağı yönlü bir patikada gerçekleşmesini öngörüyoruz." değerlendirmesini yaptı.
- "TL cinsi borçlanmaya ağırlık verdik"
Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, stratejik ölçütlere dayalı borçlanma politikası sayesinde borç stokunun faiz, kur ve likidite risklerine karşı olan duyarlılığını çok dikkatli ve hassas bir şekilde yönetmeye devam ederek azalttıklarını vurguladı.
Albayrak, "TL cinsi borçlanmaya ağırlık vererek, borç stokunun yapısını döviz kuru şoklarına karşı daha güçlü hale getirdik. 2001 yılındaki stok yapısı sürdürülüyor olsaydı, TL'nin yüzde 5 değer kaybı borç stokunu 1,6 puan arttıracakken, mevcut yapıda bu artış yalnızca 0,7 puanda kalmıştır. Sadece bu saydığım analiz, kamu maliyemizin ve kamu borç yapımızın ne derece sağlam bir noktaya geliştiğini çok açık, net ve şeffaf bir biçimde göstermektedir." ifadelerini kullandı.
Dünya Bankası ile Türkiye arasında 2017-2021 mali yıllarını kapsayan dönemdeki mali ve teknik iş birliğinin çerçevesini oluşturan Ülke İşbirliği Çerçevesi Programı kapsamında şimdiye kadar 7 proje ve bir program kredisi için toplam 2,6 milyar dolar tutarında uzun vadeli, düşük faizli finansman sağladıklarını belirten Albayrak, "2018 yılı özelinde, Dünya Bankasından enerji, altyapı ve reel sektörlerde geliştirilen büyük montanlı projeler için toplamda yaklaşık 1,1 milyar dolar civarında finansman temin ettik. Söz konusu projeler ülkemizin ekonomik gelişimi ve canlanmasına katkı sağlayacağı için ülkemizin ekonomik büyümesine de önemli bir etkiyi ortaya koyacaktır." dedi.
Bakan Albayrak, Hazine Finansman Programı çerçevesinde uluslararası sermaye piyasalarından 7,7 milyar dolar tutarında dış finansman sağladıklarını söyledi. Albayrak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Özellikle yaz ayları sonunda maruz kaldığımız finansal dalgalanmaların ardından, ekim ve kasım aylarında gerçekleştirdiğimiz dolar ve avro cinsi tahvil ihraçlarına, ihraç tutarının 3 katından fazla talep gelmesiyle, geçtiğimiz süreçte aldığımız ekonomik tedbirlerin uluslararası yatırımcılar nezdinde ne denli güçlü bir karşılık bulduğunu gördük.
Ülkemizin güçlenen uluslararası rolüyle birlikte, buna paralel olarak son yıllarda kalkınma yardımlarında da Türkiye, dünyada en önde olan ülkelerden biri olmuştur. Yıllık uluslararası yaptığı yardımların gayri safi milli hasılası oranına kıyasla bakıldığında dünyada birinci ülke olarak, Amerika'yı, İngiltere'yi, dünyadaki bütün gelişmiş ülkeleri geçerek bu noktaya erişmiştir."
(Bitti)