ALS hastaları için yapay zeka destekli robot kol geliştirildi

İBRAHİM YOZOĞLU - Sakara Üniversitesinde (SAÜ) Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalarının hareket kabiliyetlerini artırmaya yönelik yapay zeka destekli robot kol geliştirildi.

SAÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammed Kürşad Uçar, yaklaşık 5 yıl önce ALS hastalarının günlük yaşamlarını kolaylaştırmak için proje hazırladı.

Bölüm öğrencilerin dönüşümlü olarak yer aldığı proje kapsamında yürütülen çalışmalar sonucu, beyindeki elektriksel hareketleri ölçmede kullanılan elektroensefalografi (EEG) başlığı aracılığıyla çalışan robot kol üretildi.

TÜBİTAK'tan da destek alınarak geliştirilen robot kolun ticarileşmesi için çalışmalar devam ediyor.

- "Nihai aşamada insanlar bunu alıp evde kullanabilir"

Doç. Dr. Muhammed Kürşad Uçar, AA muhabirine, 2011'den bu yana biyomedikal sinyal işleme ve yapay zeka alanında çalışmalar yürüttüğünü söyledi.

Uçar, çalışmalarına hareket yeteneklerinin kısıtlı olması nedeniyle zorluklar yaşayan ALS hastalarının günlük yaşamlarını kolaylaştırmak için hazırladığı projeyi dahil ettiğini bildirdi.

Projede yer alan bölüm öğrencileriyle yapay zeka destekli robot kol geliştirdiklerini anlatan Uçar, "Amacımız ALS hastalarının satranç oynama, su içme, masanın üzerinden bir şey alma gibi belirli ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve sadece beyin sinyaliyle çalışan bir donanım gerçekleştirmek. Geliştirdiğimiz prototip sistem yüzde 97 doğruluk oranıyla çalışıyor." dedi.

Uçar, yapay zeka modüllerini kendilerinin oluşturduğunu aktararak, şöyle devam etti:

"Kendimiz işleyip makineye gönderebiliyoruz. Şu ana kadar 20'den fazla öğrenci bu proje için çalıştı. Nihai aşamada insanlar bunu alıp evde kullanabilir. Bir de bunun ileri safhasında dış iskeleti geliştirebilir. Bu gördüğümüz robotu vücudumuzu tamamen saracak şekilde mekanik bir hale getirebiliriz. Mekanik hale getirdikten sonra ALS hastaları kalkıp yürüyebilecek konuma gelebilir. Yani başlangıçta ona su vermek için kullanırken ikinci aşamada ona dış iskelet olarak evin içerisinde yürüme kabiliyeti kazandırma hedefimiz var. Tabii onun için de biraz daha donanımın gelişmesi gerekiyor."

Geliştirdikleri yapay zeka destekli robot kolun, EEG başlığı aracılığıyla masa üzerinde bağımsız şekilde çalışabildiğini anlatan Uçar, "Projemizi gerçekleştirmeye başladıktan sonra motivasyon kaynağı olarak TÜBİTAK'a başvuru yaptık. Oradan desteklenmesine onay çıktı. Aldığımız bütçeyle projemizi geliştirmeye devam ediyoruz. Oradan da bir ödül verildi. Bir yıl süre içerisinde projeyi tekrar tamamlayıp teslim edeceğiz." diye konuştu.

- "Robot kol sorunsuz çalışıyor"

SAÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü öğrencisi Ömer Göker de hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere yardımcı olabilmek için yenilikçi bir yaklaşımla çalışma yaptıklarını söyledi.

Projenin iki temel kısmının olduğunu dile getiren Göker, "Robot kol kısmı ve yapay zekayla beyin sinyallerini işleme kısmı. İlk olarak robot kol yazılım kısımlarını, robot kolun kurulum kısımlarını gerçekleştirdik. Daha sonra yapay zekayla beyin sinyallerini işleme kısmına geçtik. Beyin sinyallerini alarak yapay zeka modelinden sorgulatıyoruz. Sağ ve sol olarak çıktı alabiliyoruz. Yani sadece düşünerek sağ ve solu algılayabiliyoruz. Buna göre de robot kola belli görevler yaptırıyoruz. Bu proje geliştirilirse gerçekten insanlığa faydalı bir hale gelebilir." ifadelerini kullandı.

SAÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü öğrencisi Ali Semih Zengin ise projenin genel anlamda tamamlandığını, prototipin üretildiğini belirterek, "Robot kol, sorunsuz çalışıyor ama tabii ki daha geliştirilebilecek çok şey var. Şu an masada çalışıyor. Bu insanın koluna monte şekilde de geliştirilebilir. Bu sadece robot kol olmayabilir. Robot ayak, bacak tarzı şeyler de geliştirilebilir." dedi.