ABD ile ticaret savaşı, Çin ekonomisinde etkisini göstermeye başladı

İSTANBUL/BERLİN (AA) - BELGİN YAKIŞAN MUTLU/BAHATTİN GÖNÜLTAŞ - Küresel büyümeye ilişkin endişelerin belirginleştiği bir ortamda, gösterge ekonomilerden Çin'in performansı yakından takip edilirken, ABD ile ticaret savaşının Çin ekonomisi üzerindeki etkileri de kendisini göstermeye başladı.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, aralıkta bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla Çin'in dolar bazında ihracatı yüzde 4,4 ve ithalatı yüzde 7,6 azaldı. Bu doğrultuda ülkenin dış ticareti, aralıkta 57,06 milyar dolar fazla verdi.

Piyasa beklentileri, Çin'in dolar bazında ihracatının yüzde 2 ve ithalatının yüzde 4,5 artması yönündeydi. Öte yandan, kasımda 44,7 milyar dolar dış ticaret fazlası veren ülkede, bu rakamın aralıkta 51,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyordu.

Ülkede açıklanan verilere yuan bazında bakıldığında, ihracatın yüzde 0,2 arttığı, ithalatın ise yüzde 3,1 azaldığı görüldü. Söz konusu verilerin sırasıyla yüzde 6,6 ve yüzde 12 artması bekleniyordu. Beklentilerin oldukça altında kalan ihracat ve ithalat verileri doğrultusunda Çin'in aralık ayı dış ticaret fazlası da 394,99 milyar yuan oldu. Dış ticaret fazlasına ilişkin piyasa öngörüleri ise 345 milyar yuan düzeyinde bulunuyordu.

Ülkede yuan bazında dış ticaret verileri, dolar bazında açıklanan verilerden daha iyi bir tablo ortaya koydu. Bu da ABD ile olan ticaret savaşının, ülkenin ithalat ve ihracat verilerine somut olarak yansıdığına işaret etti.

Öte yandan, Çin'in ABD'ye ihracatı aralıkta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,5 düşerken, ABD'den ithalatı da yüzde 35,8 ile rekor seviyede azalış kaydetti.

- Çin'in ithalatı daha hızlı büyüyor

Geçen yıl dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'in ihracatı yüzde 9,9, ithalatı da yüzde 15,8 arttı. İthalattaki daha hızlı büyümeden dolayı 2017'de 509,7 milyar dolar olan yıllık ticaret fazlası, geçen yıl 351,8 milyar dolara geriledi.

Ticaret dengesindeki yüzde 31'lik düşüş, aynı zamanda Çin'de tüketimdeki artışın 2018'de oldukça sağlam olduğu anlamına geliyor. Çin'in ABD aleyhine kaydettiği dış ticaret fazlası, geçen yıl yüzde 17,2 genişleyerek 323 milyar dolara yükseldi.

Geçen yılın ilk yarısında ABD başta olmak üzere küresel ekonomi, beklentilerin üzerinde büyüdü. Bu da Çin'in ihracatını ve üretim için yapılan ithalatını artırdı.

- Çin'de otomobil satışları 1990'dan beri ilk kez düştü

Bu arada, Çin’de otomobil satışları, 2018'de bir önceki yıla göre yüzde 4,1 düşerek 23,8 milyon oldu. Bu, 1990 yılından beri ilk defa "düşüş" olarak kayıtlara geçti. Düşüşe neden olarak, vergi indirimlerinin kaldırılması, Çin borsasındaki gerileme ve Pekin’in borçları azaltma politikasından dolayı ekonomideki yavaşlama gösteriliyor.

Otomobil hariç sektörlerde faaliyet gösteren yabancı şirketlerin Çin pazarındaki varlıklarının artık onlar için otomatik büyüme anlamına gelmediğini açıkça hissettiği belirtilirken, Çin ve ABD arasında yaşanan ticaret ihtilafları, yerel rekabet ve ekonominin zayıflamaya başlamasının şirketleri etkilediği kaydediliyor.

Eski IMF Başekonomisti Kenneth Rogoff, Çin'in ekonomik büyümesinin ne kadar düşeceğinin açık bir soru olduğunu ifade ederek, ülke ekonomisinin uzun vadeli büyümesinin oldukça çarpıcı bir şekilde değişebileceğini vurguladı.

- "Pekin yönetiminden daha fazla teşvik başlatması bekleniyor"

Nordea Markets Asya Başekonomisti Amy Yuan Zhuang, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, Çin'in aralık ayı ihracat ve ithalat verilerinin piyasa beklentilerinin aksine hızlı düşüş kaydettiğini belirterek, ithalattaki bu azalışın dış ticaret dengesindeki fazlanın 57 milyar dolara yükselmesini beraberinde getirdiğini söyledi.

Veri sonrası yuanın dolar karşısında zayıfladığını, hisse senetlerinde düşüş yaşandığını ifade eden Zhuang, "Beklentilerin üzerinde düşüş kaydeden dış ticaret verileri, ABD ile ticaret savaşından kaynaklanan sıkıntıyı somut bir şekilde ortaya koydu. Veriler, ABD-Çin ticaret savaşının Çin ekonomisi üzerinde sancılı etkiye sahip olup olmadığına dair tüm sorgulamaları ortadan kaldırdı, olumsuz etkiyi gözler önüne serdi." diye konuştu.

Zhuang, zayıf ticaret rakamlarına yol açan birçok faktör olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:

"Bunların başında gelen ve en öne çıkan faktör ABD ile ticaret savaşı... Bozulan ihracat ortamı sürpriz değil. ABD'nin eylül ayında 200 milyar dolarlık Çin ürününe gümrük vergisi uygulamasının ardından Çinli şirketler, bu tarifeye ayak uydurmak için zamana ihtiyaç duyuyordu. Bununla birlikte ihracat, yüzde 10'luk tarifeden kaynaklanan düşüşten daha fazla geriledi. Burada ABD'li alıcıların, Çin mallarına daha fazla ticari tarife gelme olasılığını dahil ederek alımlarını önceden azaltmasının etkili olduğu da görülüyor. İkinci faktör ise dolar/Çin yuanı paritesi... Dolar, aralık ayından bu yana Çin yuanı karşısında yüzde 1,2 değer kaybetti. Dolar bazında ticaret verileri de bu nedenle etkilendi. Bu doğrultuda yuan bazında ithalat ve ihracat, dolar bazında ölçülen ithalat ve ihracat rakamlarından daha iyi bir tablo ortaya koydu."

Çin'in dış ticaret verilerindeki kötüleşmede etkili üçüncü faktörün düşen petrol fiyatları olduğunu vurgulayan Zhuang, ham petrolün aralık ayından bu yana neredeyse yüzde 10'a yakın gerilediğine dikkati çekti.

Zhuang, gelecek aylarda Çin'in ticaret verilerindeki zayıflığın süreceği öngörüsünde bulunarak, "ABD ile Çin arasındaki son ticaret görüşmeleri pozitif ilerlese de fikri mülkiyetin korunması ve Çin'in devlet sübvansiyonları gibi karışık konular, ticaret görüşmelerini kesinlikten uzaklaştırıyor. Ticaret anlaşmazlığı çözülse bile yavaşlaması beklenen küresel büyüme Çin'in ihracatı için negatif olacak. Pekin yönetiminden ekonomiyi desteklemek için hem mali hem de parasal gevşeme yoluyla daha fazla teşvik başlatması bekleniyor. Ülkede ekonomik büyümenin bu yıl 2018'den daha düşük olmasını bekliyoruz ancak keskin bir yavaşlama olasılığı çok az." değerlendirmelerini yaptı.

- "Çin’in elektronik ürünlerine yabancıların talebi azaldı"

ING ekonomisti Iris Pang da Çin'in ihracatı ve ithalatında elektronik ve otomobil parçaları kalemindeki düşüşlere dikkati çekerek, "Bu düşüşün akıllı telefonları yenilemeye yönelik talebin yetersizliği ve yabancı şirketlerin Çin yapımı elektronik bileşenleri kullanmaktan kaçınmaya başlamasıyla ilgili olduğunu düşünüyoruz." dedi.

Çin’in elektronik ürünlerine yabancıların talebinin azalmasıyla Çin'in iç talebe yönelebileceğini ifade eden Pang, elektronik ürünlerin ve parçalarının ithalat ve ihracatının 2019'da daha da daralacağını öngördüklerini söyledi.