2020 Yılı Bütçesi TBMM Genel Kurulunda

TBMM (AA) - Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan Öncüpınar, Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli gümrük kapılarındaki inşaat çalışmalarını 2020'de tamamlayacaklarını belirterek, "Habur Gümrük Kapısı'nda inşaat çalışmalarımıza başladık. Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü gümrük kapılarının ise yeniden inşasına yönelik ön çalışmalarımız başladı." dedi.

Pekcan, TBMM Genel Kurulunda, Ticaret Bakanlığı ile ilgili ve bağlı kurumların 2020 yılı bütçeleri üzerinde konuşma yaptı.

Bakan Pekcan, Ticaret Bakanlığı olarak dış ticaret, gümrükler ve iç ticaret faaliyetlerini tek çatı altında etkinlikle sürdürdüklerini ifade etti.

Bakanlığın, çağın gereklerine uygun yaklaşımları, gelişmeleri ve teknolojileri pro-aktif biçimde iş süreçlerine entegre ettiğini, ticaret erbabı ve vatandaşlara memnuniyet odaklı hizmet sunduğunu anlatan Pekcan, Ticaret Bakanlığının, çoğunluğu ticaret müşaviri ve ataşelerinden oluşan ve 110 farklı ülkede toplam 284 personelle hizmet sunan geniş bir yurt dışı teşkilatına sahip olduğunu söyledi.

"Ticaret savaşları" olarak nitelendirilen bir konjonktürde, ülkelerin ticari önlem ve korumacı politikalarında artış yaşandığını dile getiren Pekcan, bunun da 2019 yılı küresel büyüme ve ticaret ivmesini yavaşlattığına dikkati çekti.

Bu süreçte ihracatı koruyup geliştirmeye özen göstermeye devam edeceklerini vurgulayan Pekcan, küresel ekonomi ve ticaretteki yavaşlamaya rağmen 2019'da dış ticarette güçlü bir performans ortaya koyduklarını kaydetti.

Ocak-eylül dönemi Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) verilerine bakıldığında ülkelerin pek çoğunun ihracatının düştüğüne işaret eden Pekcan, verisi açıklanan ilk 50 ülkenin ihracat değişim ortalaması alındığında ihracatta yüzde -2,6 azalma görüldüğünü, Türkiye'nin bu dönemde ihracatını yüzde 2,56 artırdığını ve ihracatını artıran sınırlı sayıdaki ülkeler arasına girdiğini bildirdi.

- Dış ticaret verileri

Türkiye'nin ihracatta artış oranı olarak dünyada 7'inci, mutlak değer artışı olarak 5'inci sırada yer aldığını belirten Pekcan, "Eylül sonu itibarıyla 2019 yılı 11 aylık ihracatımız 165 milyar 67 milyon dolar olurken, ithalatımız 190 milyar 229 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Geçen sene yılın 11 ayında 52 milyar 247 milyon dolar olan dış ticaret açığımız yüzde 51,8 gibi ciddi bir düşüşle, 25 milyar 162 milyon dolar olarak gerçekleşmiş, ülkemizin dış finansman ihtiyacına 27 milyar 85 milyon dolar pozitif katkı sağlanmıştır." diye konuştu.

Pekcan, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 75,6'dan yüzde 86,8 seviyesine yükseldiğine dikkati çekerek, "Net ihracatımızın büyümeye katkısı, 2019'un ilk üç çeyreğinde 4,7 puan olarak gerçekleşmiştir. Hizmet ihracatımız ise 2019 yılı 10 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10,3 artış göstererek 46,6 milyar dolara ulaşmış, hizmet ithalatımız yüzde 4,4 azalışla 18,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir." ifadelerini kullandı.

Küresel ticaretteki gelişmelerden ötürü ticaret diplomasisi ve ikili ticaret anlaşmalarının öneminin giderek daha kritik hale geldiğini dile getiren Pekcan, gerek siyasi gerekse teknik düzeyde ticaret diplomasisi faaliyetlerini etkinlikle yürüttüklerini söyledi.

Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve bu sayede hizmetler, e-ticaret, kamu alımları ve tarımsal faaliyetler gibi yeni alanlarda karşılıklı pazar açılımları sağlanmasının gündemlerindeki konular arasında yer aldığını anlatan Pekcan, "Avrupa Birliği de 14 Ekim 2019'da yayınladığı raporda, Türkiye ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesinin AB ticaret gündeminin önemli bir önceliği olmaya devam ettiğini vurgulamıştır. Diğer taraftan Birleşik Krallığın Avrupa Birliğinden ayrılış süreci bağlamında, Türkiye ile İngiltere arasındaki tercihli ticaret rejiminin devamını sağlamaya yönelik çalışmalarımız da sürmektedir." dedi.

- "İhracatçılara 3 milyar 757 milyon lira destek"

Uluslararası arenada görülen korumacılık tedbirlerinin ihracata etkisine değinen Pekcan, 2017'de ihracatın 893 milyon dolarlık kısmının ticaret politikası önlemlerine tabi olduğunu, 2018'de bu tutarın yaklaşık 7,2 milyar dolara yükseldiğini hatırlattı.

Pekcan, 2019'da ihracatın 11 milyar dolarlık kısmının ticaret politikası önlemlerine tabi olduğuna dikkati çekerek, "Üretici ve ihracatçımızın haklarını korumak adına bir taraftan ticaret diplomasisinin gerektirdiği biçimde temaslarımızı sürdürürken, diğer taraftan uluslararası hukuku kullanarak misilleme haklarımız dahil olmak üzere, ticaret politikası önlem ve araçlarını gerektiği şekilde devreye alıyoruz." ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin, Dünya Ticaret Örgütü üyeleri arasında yürürlükteki önlem sayısı bakımından 3. sırada yer aldığını anlatan Pekcan, şöyle konuştu:

"Dış ticarette 2023 yol haritamızı teşkil eden İhracat Ana Planımızda, 17 hedef ülke ve 5 hedef sektör seçtik. Belirlediğimiz ülkeler, Dünya GSYH'sinden yüzde 60, küresel ithalattan yüzde 43,7 pay alan, dünyada 8,6 trilyon dolar ithalat gerçekleştiren, nüfusları da 4,2 milyar olan ülkelerdir. Amacımız, hedef ülkelerin ithalatından binde 5 olan payımızı yüzde 1'e, hedef sektörlerin binde 6 olan ihracat payımızı da yüzde 1'e çıkarmak. Mal ve hizmet ihracatçımıza yönelik farklı türlerde destek programları uyguluyoruz. Bütçemizin açık ara en büyük kalemini oluşturan destek programlarımız kapsamında ihracatçılarımıza 3 milyar 757 milyon lira destek vereceğiz."

İhracatçıların dış pazarlarda tutunup markalaşmasını sağlamak için tüm desteklerle ihracatçının yanında olduklarını vurgulayan Pekcan, "Onlara önemli kaynaklar aktarıyoruz. Sağladığımız desteklerin etki analizlerini yapıyor, bunlara göre de desteklerimizi gözden geçirip geliştiriyoruz. Destekleri ve başvuru süreçlerini kolaydestek.gov.tr adresimiz üzerinden etkin, kolay basit anlaşılır bir üslupla firmalarımıza anlatıyoruz." dedi.

- "Hizmet ticaretimizin gelişmesini önemli görüyoruz"

İhracatta Devlet Destekleri Yönetim Sistemi'yle başvuru ve destek sürecini tamamen dijital ortama taşıyacaklarını bildiren Pekcan, şöyle devam etti:

"1 Ocak 2020'den itibaren ihracatçılarımızın tüm başvurularını Devlet Destekleri Yönetim Sistemi üzerinden dijital olarak alıp cevaplayacağız. Desteklerimizden mal ihracatçılarımızın yanında hizmet ihracatçılarımızın da faydalandığını bir kez daha belirtmek isterim. Türkiye; sağlık, eğitim, turizm, film yapımcılığı, yazılım, lojistik, teknik müşavirlik başta olmak üzere hizmetler sektörünün pek çok kolunda küresel rekabet gücünü artırmakta ve net ihracatçı konuma geçmektedir. Mal ticaretimizin yanında hizmet ticaretimizin çeşitlenerek gelişmesini son derece önemli görüyoruz."

- "Kadın ve genç girişimler ihracatta etkin rol alacak"

İhracatın tabana yayılmasına önem verdiklerini belirten Pekcan, "Esnaf-sanatkarlarımızın dış ticaret konusunda farkındalıklarının artması yönünde çalışmalara hız verdik. Belli faaliyet kollarındaki esnafımız, özellikle e-ticaretin getirdiği imkanlardan faydalanarak ihracat yapabilecek potansiyeli taşımaktadır." dedi. Bu yüzden esnafa yönelik Pazarlama ve Markalaşma Projesi'ni uyguladıklarını dile getiren Pekcan, bugüne kadar 14 ilde düzenlenen e-ticaret eğitimlerine 7 bin esnafın katıldığını, bu kişilerin ihracattaki belli devlet desteklerinden faydalanmasının önünü açmak için gerekli çalışmaları tamamladıklarını aktardı.

Pekcan, İhracat Genel Müdürlüğü bünyesinde kurdukları Kadın ve Genç Girişimciler İhracat Daire Başkanlığı eliyle kadın ve genç girişimcilerin ihracatta daha etkin rol almalarına ilişkin odak çalışmalar gerçekleştirdiklerini belirtti.

"Türkiye Fiziki ve Online Kadın Girişimci Ağları", "Melek Yatırımcı Ağı" ve "İhracat Akademisi" gibi programlar başlattıklarını dile getiren Pekcan, "Bugüne kadar 800 kadın girişimcimiz bu eğitimlerden yararlandı. Hedefimiz 2020 yılında yaklaşık 5 bin kadın ve genç girişimciye bu eğitimleri vermek." dedi.

İhracatı tabana yayma çalışmalarının önemli bir sonucu olarak Türkiye genelinde İhracat Destek Ofislerini hayata geçirmeye başladıklarını söyleyen Pekcan, 56 ilde 67 İhracat Destek Ofisi kurduklarını, hedeflerinin, bunları 81 ile yaymak olduğunu anlattı.

İl Bazlı Potansiyel İhracatçıların Belirlenmesi Projesi kapsamında, henüz ihracat yapmayan ancak potansiyeli bulunan firmaları tespit ettiklerini anlatan Pekcan, ülke genelinde ihracat potansiyeli taşıyan firmaların ihracat yapabilmelerine ilişkin çalışmalar yürüteceklerini ifade etti.

- "Dijitalleşme ve otomasyona özel önem"

İhracat kapasitesini temelden güçlendirmek için Milli Eğitim Bakanlığıyla imzalanan protokolle dış ticarette mesleki eğitimi geliştireceklerini belirten Pekcan, şunları kaydetti:

"Meslek liselerimizdeki dış ticaret müfredatı ve eğitim materyallerinin güçlendirilmesi, alternatif dillerde eğitimin teşvik edilmesi, öğrencilere staj ve burs imkanları sağlanması gibi alanlarda çalışmalara başladık. Çağımız koşullarıyla uyumlu biçimde dijitalleşme ve otomasyona özel önem veriyoruz. Bu şekilde hem kendi işlerimizi daha verimli kılmaya; hem ticaret erbabımıza daha iyi hizmet sağlamaya hem de bir kamu kurumu olarak dijitalleşme alanında iş dünyamıza örnek olmaya gayret gösteriyoruz. Geçtiğimiz yıl kurulan Davranışsal Kamu Politikaları ve Yeni Nesil Teknolojiler Daire Başkanlığımız eliyle blok zincirin dış ticaretteki potansiyel uygulama alanlarını irdeliyor ve pilot projeler gerçekleştiriyoruz. Bu alanda Singapur ve Güney Kore ile de çalışıyoruz."

Pekcan, Kolay İhracat Platformu olarak adlandırdıkları ve gelişmiş yazılımlarla desteklenen bir platformu 2020 yılı sonunda ihracatçıların kullanımına açacaklarını bildirdi.

Yapay zekaya dayalı Akıllı İhracat Robotu gibi modüller sayesinde belli bir ülkedeki pazar ve talep koşullarını, o ülkedeki vergiler ile ilgili yasal düzenlemeleri ve diğer kritik bilgileri ihracatçı firmalara özel olarak sağlayabileceklerini ifade eden Pekcan, "Firmalarımızın yurt dışı müşavirliklerimizle daha kolay iletişimi ve bilgi alabilmesi için bu platformu da kısmen yıl sonu itibarıyla firmalarımızın da kullanımına açacağız." dedi.

- "Serbest bölgeler ihracata açılan en önemli kapı"

Türkiye'nin, ihracata açılan en önemli kapılarından birinin serbest bölgeler olduğuna işaret eden Pekcan, sanayi ürünleri grubunda Türkiye'den yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatının payının yüzde 3,5 düzeyindeyken, serbest bölgelerden yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatında bu oranın yüzde 9 düzeyinde olduğunu bildirdi.

Pekcan, serbest bölgelerin bu potansiyelini daha da güçlendirebilmek amacıyla hedeflerinin, yeni nesil İhtisas Serbest Bölgelerini gerçekleştirerek OECD ortalaması olan yüzde 14'e ulaşmak olduğunu anlattı.

İhracatçının en büyük destekçilerinden Türk Eximbank'ın hizmetlerine de değinen Pekcan, "Bakanlığımız ve iş dünyası ile ortak akıl ve istişareler neticesinde pek çok yeni finansal ürünü ihracatçılarımıza sunmuş, ihracatımıza olan finansman desteğini güçlendirmiş bulunuyoruz." dedi.

Bankacılık sektörü tarafından verilen ihracat kredilerinin yüzde 53'ünü tek başına Türk Eximbank'ın sağladığını, 11 ayda toplamda 40 milyar dolar destek sunduğunu söyleyen Pekcan, toplam müşteri içinde KOBİ oranının yüzde 73'e çıktığını söyledi.

Pekcan, ihracatçıya yakın olma politikası kapsamında Eximbank şubelerini 20'ye ulaştırdıklarını, 2020'de kredi ve sigorta ürünlerini daha da çeşitlendirerek, ihracatçıların en büyük destekçilerinden olmaya devam edeceklerini anlattı.

- Gümrük idareleri

Pekcan, Türkiye'nin dört bir yanındaki gümrüklerde, pek çok yeniliği yoğun şekilde uyguladıklarını, teknolojik yatırımlar yaptıklarını belirtti.

Pekcan, 2019'da Çobanbey Gümrük Kapısı inşaatıyla birlikte Kapıköy ve Sarp gümrük kapılarında yeni tesisleri hizmete aldıklarını, Afrin'de açılan Zeytin Dalı Gümrük Kapısı'nı faaliyete geçirdiklerini söyledi.

Öncüpınar, Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli'deki inşaat çalışmalarını 2020'de tamamlayacaklarını bildiren Pekcan, "Habur Gümrük Kapısı'nda da inşaat çalışmalarımıza başladık. Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü gümrük kapılarının ise yeniden inşasına yönelik ön çalışmalarımız başlamıştır." bilgisini paylaştı.

Türkiye genelinde gümrük müdürlüklerinin sayısını 164'e çıkardıklarını vurgulayan Pekcan, şunları kaydetti:

"Kağıtsız Gümrük vizyonumuz çerçevesinde, ihracat işlemleriyle ilgili tüm süreçlerinin elektronik ortamda izlenmesini sağlayan İhracatta Dijital Gümrük Uygulamasını devreye aldık. İthalat işlemlerinde de kağıtsız ortama geçiş için hazırlıklarımızı tamamladık. Dış ticarete konu eşya için gerekli tüm bilgi ve belgelerin tek bir başvuru noktasından sunulduğu Tek Pencere Sisteminde halihazırda 144 belge yer almakta. Farklı kurumlarımızdan beklediğimiz belgelerin de tamalanmasıyla 2020'de bu sayıyı 196'ya çıkarmayı hedefliyoruz.

Deniz yolu işlemlerinde kolaylık sağlayan Liman Tek Pencere Sistemini hayata geçirdik. Konteyner ve Liman Takip Sistemimiz halihazırda konteyner işlemlerinin yüzde 92'sini gerçekleştiren 23 limanımızda kullanılmaktadır. Bavul ticareti olarak adlandırdığımız özel fatura kapsamında yapılan gümrük işlemlerinin elektronik ortamda yapılabilmesi ve kayıt altına alınmasına ilişkin çalışmalarımızı da tamamladık. Öte yandan gümrükrehberi.gov.tr web-portalımızı tamamlayarak, gümrük süreç ve işlemlerinin kolay anlaşılır bir biçimde anlatıldığı oldukça geniş bir içeriği, bireysel kullanıcılar ve ticaret erbabının erişimine açtık."

(Sürecek)