17 Ağustos Marmara Depremi'nin üzerinden çeyrek asır geçti

KOCAELİ/SAKARYA (AA) - ŞENGÜL AZBAY/ONUR ORHAN - Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan ve o dönem "asrın felaketi" olarak tanımlanan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nde 25 yıl geride kaldı.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, 17 Ağustos 1999 saat 03.02'de 7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Depremi; Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce'de yıkıma neden oldu.

TBMM Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonunun Temmuz 2010 tarihli raporuna göre, depremde 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı.

Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı depremden 16 milyona yakın kişi değişik düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.

Depremde İstanbul'da 454 kişi yaşamını yitirirken Yalova, Düzce ve Gölcük'ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981'e çıktı.

İstanbul'da 1880 kişinin yaralandığı depremde 41 bine yakın konut ve iş yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut orta ve ağır şiddetteki hasar yüzünden oturulamaz hale geldi.

Kentte ayrıca 3 bin 171 okuldan 820'si hasar gördü. Bunların 118'i orta, 13'ü ağır hasarlı olarak belirlendi. İstanbul'daki 10 bine yakın kamu binasının 1137'sinde az, 387'sinde orta, 37'sinde ise ağır hasar oluştu.

İstanbul'da depremden en çok zarar gören yer Avcılar oldu. İlçede 270 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi de yaralandı. 1823 konut ve 326 iş yerinin yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 konut ve 872 iş yerinde orta hasar, 3 bin 685 konut ve 461 iş yerinde hafif hasar meydana geldi.

Bakanlıklar ile TOKİ ve diğer kurumların işbirliğinde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla depremin yaraları büyük oranda sarıldı.

TOKİ, belediye ve özel sektör tarafından yıkımın yaşandığı kentlerde, deprem yönetmeliğine uygun binlerce yeni konut inşa edildi.

Başta okullar ve hastaneler gibi kamu binaları olmak üzere hafif hasarlı binalar depreme karşı güçlendirildi.

- Kocaeli'de birçok ilçede kentsel dönüşüm çalışmaları sürüyor

Binlerce insanın yaşamını yitirdiği, ev ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli'de, depremin ardından facianın acı izleri ortadan kaldırıldı.

En ağır yıkımın yaşandığı şehirde deprem yönetmeliğine uygun binlerce konut inşa edildi.

Şehirde, kentsel dönüşümde öncelikli bölgelerin tespit edilmesine yönelik çalışma yürütülüyor.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin olası bir afette Marmara Bölgesi'ne hizmet vermesi amacıyla hazırlanan Afet Mutfağı projesinde inşa çalışmaları sürüyor. Tesiste, 36 bin kişiye 3 öğün yemek ile 100 bin kişilik çorba, günlük 30 bin ekmek üretme kapasitesi olan fırında ise ihtiyaç halinde halk ekmek de üretilebilecek.

Geçen yıl nisan ayında hizmete açılan 368 bin metrekarelik alan üzerine kurulu Kocaeli Şehir Hastanesi, depreme karşı 1069 sismik izolatöre sahip inşa edildi.

Yeni sağlık ocakları ve devlet hastanesiyle afetlerde sağlık hizmetlerinin kesintisiz ve güvenli devam etmesi planlanan Gölcük ilçesinde de 272 yatak, 9 ameliyathane, 62 polikliniğin yer aldığı Gölcük Yeni Devlet Hastanesinin inşaatında 280 sismik izolatör kullanıldı.

Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Gölcük, Körfez, Derince ve İzmit başta olmak üzere birçok ilçede yeni projeler uygulamaya alındı.

Bu kapsamda yapı stoku açısından en riskli bölgelerden biri olan Cedit Mahallesi'nde başlatılan "Yerinde Kentsel Dönüşüm Projesi" ile 1105 hak sahibinin evleri yeniden yapılıyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesince finanse edilen projede, riskli 494 binanın yıkılmasının ardından kent tarihinin en önemli kentsel dönüşüm projesi hayata geçiriliyor.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü işbirliğinde hazırlanan "Kocaeli İli Afet Zararlarının Azaltılmasında Akıllı Kent Uygulaması Projesi" kapsamında "acil müdahale" ve "erken uyarı" sistemi kurulması için çalışmalar devam ediyor.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin "Kocaeli Mahalle Halkı Afetlere Hazırlık Eğitim" projesi kapsamında vatandaşlara kendi mahallelerinde afetlerle ilgili teorik ve uygulamalı eğitimler veriliyor.

Öte yandan Kocaeli Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve Gölcük Belediyesi başta olmak üzere diğer kurum ve kuruluşlar, sivil toplum örgütleri ile arama kurtarma ekipleri, Marmara Depremi'nde edindikleri tecrübelerle geçen yıl 6 Şubat'ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde yaraların sarılmasına destek oldu.

- Kocaeli, ihracatta İstanbul'un ardından ikinci sırada bulunuyor

Limanları ve üretim tesisleriyle Türkiye'nin uluslararası ticaretinde önemli yere sahip Kocaeli, depremin ardından geçen 25 yıllık süreçte ihracatını büyük oranda artırdı.

"Sanayi kenti" Kocaeli'de faaliyet gösteren şirketler, 2024 yılının ilk yarısında 176 ülke ve bölgeye 9 milyar 919 milyon 909 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi.

Depolama, kara, demir, deniz ve hava yolu erişimi konusunda önemli lojistik avantajlar barındıran Kocaeli, ihracatta İstanbul'un ardından ikinci sırada bulunuyor.

Ford Otosan, Hyundai Assan ve Anadolu Isuzu'nun üretim tesislerine ev sahipliği yapan kent ihracatında ilk sırayı otomotiv sektörü aldı. Kocaeli'den yapılan otomotiv ihracatı, ocak-haziran döneminde 4 milyar 269 milyon 216 bin dolar olarak kayıtlara geçti.

İzmit Körfezi'nin etrafında kurulu 35 liman tesisiyle Türkiye'nin adeta dünyaya açılan kapısı olan Kocaeli'den, aynı dönemde 176 ülke ve bölgeye sevkiyat yapıldı.

Kocaeli'de faaliyet gösteren otomotiv firmalarının yılın ilk yarısında ürettiği 310 bin 757 aracın yüzde 83'ü yurt dışına gönderildi.

- Sakarya'da "yatay mimari" ile çok katlı bina yapımına müsaade edilmiyor

Sakarya, depremde en büyük yıkımın yaşandığı ikinci il olarak kayıtlara geçti.

Afet sonrası yapılan çalışmalarla depremin izleri silinen Sakarya'da, 15 Temmuz Camili, Korucuk ve Karaman mahallelerinde Valilik ve diğer resmi kurumların da içerisinde bulunduğu "yeni yerleşim bölgesi" oluşturuldu.

Bu bölgede deprem yönetmeliğine uygun konutlar inşa edilirken Büyükşehir Belediyesince vatandaşlar için sosyal alanlar oluşturuldu.

Kentte, Marmara Depremi'nin ardından hayata geçirilen ve kararlılıkla uygulanan "yatay mimari" ile çok katlı bina yapımına müsaade edilmiyor.

Kentsel dönüşüm çalışmalarının kararlılıkla yürütüldüğü kentte, Erenler ilçesine bağlı Yenimahalle ve Küpçüler mahallelerinde 666 dönüm alanda 9 etaptan oluşan "Erenler Belediyesi Kentsel Dönüşüm Projesi" hayata geçirildi. Yıkılanların yerine yapılan konutlar hak sahiplerine verilirken belediye bütçesiyle etap etap gerçekleşen projede çalışmalar sürüyor.

Büyükşehir Belediyesince olası afetlere hazırlıklı olunması ve kriz merkezi olarak kullanılması amacıyla 9 büyüklüğünde depreme dayanıklı Afet Koordinasyon Merkezi yapıldı.

Binalarda risk tespit çalışmaları devam ederken, planlamaların ardından mahalle mahalle yıkım çalışmalarına başlanacak.

- İş dünyası teşviklerle ayağa kaldırıldı

Sakarya'da sanayici ve yatırımcılara sağlanan teşviklerle iş dünyası da adeta ayağa kaldırıldı. Sakarya'nın 1999'da 180 milyon dolar olan ihracatı, yatırım ve teşviklerle 2023'te 5,7 milyar liraya ulaştı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2022'de 30'u aşkın sektörde 4 milyar 930 milyon 360 bin dolarlık ihracat gerçekleştiren Sakarya, geçen yıl 153 ülke ve 11 serbest bölgeye 5 milyar 717 milyon 967 bin dolarlık dış satıma imza attı.

İhracatta 2023 yılını İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Ankara ve Gaziantep'in ardından 7'nci sırada kapatan kent, bu yılın 7 ayında 3,6 milyar doları aşan dış satım gerçekleştirdi.

Kentte 1999'da 1 olan organize sanayi bölgesi sayısı, bu süre zarfında 5'i başvuru aşamasında olmak üzere 14'e ulaştı.

Karasu ilçesinde 2017 yılında hizmete açılan Batı Karadeniz'in en büyük limanlarından Karasu Limanı da kentin ihracatına katkı sunuyor. Karasu Limanı, 2017'den itibaren birçok farklı yüke ve müşteriye hizmet vererek, geniş hinterlandı ile ülke ekonomisine 2023 itibarıyla yaklaşık 10,6 milyar dolarlık ticaret hacmi sağladı.